Kinderen leren over brandveiligheid met Brandweer op school

Op een nacht wordt een meisje van 8 jaar wakker van het geluid van de rookmelder. Ze ziet brand in de badkamer en sluit de deur van deze kamer. Vervolgens rent ze met haar ouders naar beneden en zegt: “Er is nog niet veel rook, dus we hoeven niet te kruipen.” Daarna gaan ze naar buiten. Dankzij de leerlijn Brandweer op school wist dit meisje precies wat ze moest doen op het moment dat er brand uitbrak in haar huis.

Dankzij Annet Hulshof Mourits en haar collega’s zijn er veel kinderen die op de basisschool gastlessen krijgen van de brandweer. Annet: “Via jongeren bereik je óók ouders en grootouders en zo werken we stap voor stap naar meer bewustwording over brandveiligheid.”

Hoe het allemaal begon

Annet werkt 38 jaar bij de Brandweer in de Veiligheidsregio Drenthe. 19 jaar geleden begon ze met het ontwikkelen van lesmateriaal voor basisscholen om jonge kinderen bewust te maken van brandveiligheid. Annet: “Het begon allemaal toen mijn zoon een keer thuiskwam van school en enthousiast vertelde over een les die hij had gehad van de politie. Zijn enthousiasme zette mij aan het denken. Waarom wel de politie en niet de brandweer? Ik kwam er achter dat bedrijven zich bij de gemeente konden inschrijven om een gastles te geven over hun vakgebied. Ik ben toen met de gemeente in gesprek gegaan en die zeiden: “Maak maar een les en dan voegen we die toe aan het lijstje”. Toen ben ik een les gaan maken voor groep 7 en 8 en die heb ik getest in de klas van mijn zoon.”

Annet merkte al gauw dat ook andere collega’s in de regio Drenthe bezig waren met het onderwerp brandveilig leven. Samen hebben ze de koppen bij elkaar gestoken en zijn ze toen lessen gaan ontwikkelen voor alle groepen van 1 t/m groep 8.

Van regionaal naar landelijk

Sinds 2017 is Annet betrokken bij het initiatief vanuit het landelijke netwerk brandveilig leven om te komen tot één landelijke leerlijn voor het primair onderwijs. In 2019 gaf zij samen met een landelijke werkgroep daadwerkelijk invulling hieraan. Annet: “We hebben al het regionale schoolmateriaal, waar we van het bestaan wisten, samengevoegd. Daar hebben we alle onvolkomenheden uit gehaald die niet overeenkwamen met de drie hoofdoelen: kinderen herkennen gevaar, weten dit te voorkomen en weten wát te doen om het te ontdekken en te bestrijden. Dit hebben we samen met verschillende veiligheidsregio’s gedaan en daar is nu een landelijke leerlijn Brandweer op school uit gerold.”

Ervaring in het ontwikkelen van lesmateriaal

“Voor het ontwikkelen van de lessen heb ik me verdiept in het schrijven van kinderboeken en verschillende pedagogische cursussen gevolgd”, zegt Annet. “En daarnaast heb ik veel kunnen sparren met docenten in mijn omgeving. En natuurlijk door zelf lessen te geven leer je wel hoe je lessen kunt ontwikkelen voor kinderen. Ik heb nu bijna 19 jaar ervaring met het geven lessen en het ontwikkelen ervan. De educatieve verhalen op rijm, met Smokey de Rookmelder, komen in basis van mijzelf. Als ik daar enthousiaste reacties over hoor, ben ik best trots.”

 

Kennis via kinderen doorgeven

Annet merkt dat kinderen meenemen wat ze hebben geleerd. Zo hoorde haar collega eens bij een sportwedstrijd twee moeders praten over de les die een van de kinderen had gehad van de brandweer. Haar kind wist haarfijn te vertellen hoe het onder de rook via de deur naar buiten moest vluchten. Een andere moeder vertelde eens aan Annet dat haar dochter thuiskwam en haar erop wees dat de rookmelders verkeerd hingen. “Zo zie je, dat als je op het niveau van kinderen informatie overbrengt, er veel blijft hangen én dat ze het goed weten na te vertellen thuis. En zo bereiken we ook ouders en grootouders. We geven de kinderen ook altijd een lesbrief met enkele aanvullende opdrachten en tips voor de ouders/verzorgers mee naar huis, zodat ze weten wat hun kind heeft geleerd.”

Lessen worden veel gebruikt

Dat de lessen veel worden gebruikt is te halen uit onderzoek. Annet: “We weten uit onderzoek dat scholen het liefste een gastdocent willen, iemand in uniform spreekt meer aan en de leerkracht hoeft zelf ook minder voor te bereiden. Verder zien we dat meer dan 500 unieke gastdocenten een brandweerles hebben gegeven en meer dan 15.000 leerlingen van de bovenbouw hebben ingelogd op een les. Hoewel de meeste lessen in Nederland worden gegeven, zien we ook dat mensen uit België, Finland, Engeland, Suriname en Israël de online lessen hebben weten te vinden. En dat zonder promotie. Daar krijg ik wel kippenvel van.”

Verder blijven ontwikkelen

Er staat nu dus een goede basis. En daarom was Annet samen met een aantal collega’s in april bij de vergadering van de Raad van commandanten en directeuren veiligheidsregio’s (RCDV) om daar aandacht te vragen voor het onderwerp. “Ik vind het belangrijk dat er menskracht beschikbaar blijft voor het doorontwikkelen van deze leerlijn. Op dit moment zijn we bijvoorbeeld bezig met lessen over natuurbrand en veilig opladen. Je moet schoolmateriaal altijd actueel blijven houden. Als ik straks met pensioen ben wil ik graag dat er aandacht blijft hiervoor.”

Meer informatie

Ben je benieuwd naar hoe de leerlijn Brandweer op school eruit ziet? Neem dan een kijkje op de pagina Brandweer op school op www.brandweer.nl. Heb je vragen over deze leerlijn? Mail dan naar: brandweeropschool@brandweer.nl.

Zie ook het artikel in de Brandweerkrant nr. 48: Meisje (8) past geleerde veiligheidstips toe bij echte brand