De rode draad van de onderzoeken is samengebracht in een verbindende analyse. Daaruit kwamen drie thema’s naar voren: maatwerk, aandacht en beeldvorming.
Voordat het onderzoek startte waren er allerlei meningen over vrijwilligheid. Maar strookte dat ook echt met de werkelijkheid? Na al die onderzoeken bleek dat er geen generiek probleem is en daarmee dus ook geen generieke oplossing. Het is erg belangrijk om maatwerk te voeren, ook al zijn sommige mensen bang dat het een precedent schept. Ricardo Weewer, lector Brandweerkunde NIPV, gaf de aanwezigen bij het congres mee: “Maak gebruik van de kracht van het verschil en heb het lef om uitzonderingen te maken!”
De verbondenheid onderling is een belangrijke reden om brandweervrijwillig te worden, te blijven, maar ook een reden voor vertrek. Uit de onderzoeken kwam naar voren dat de postcommandanten hierbij een sleutelrol hebben. Ze spelen een cruciale rol in de goede sfeer en een goed team, waardoor ook mond op mond reclame werkt om nieuwe vrijwilligers te werven. Als schakel tussen management en vrijwilligers moet er óók voor hen meer aandacht en steun komen. Ilona Oolthuis, postcommandant in Lichtenvoorde, wees op het belang van het vragen stellen. ”De trots op het brandweervak is heel groot. Daardoor blijven veel vrijwilligers bij de brandweer. Maar als er iets speelt, maak het bespreekbaar en vraag dóór. Ook de dynamiek tussen mannen en vrouwen kan hierbij helpen. Je krijgt immers andere gesprekken.”
Volgens Lucas Meijs, professor Vrijwilligheid bij de Erasmus universiteit, is in Nederland de bereidheid om vrijwilliger te worden niet afgenomen. Het wordt vaak alleen anders georganiseerd: “Er komen steeds vaker burgerinitiatieven terwijl er ook steeds meer bemiddelingsbureaus komen. Maar de energie van vrijwilligheid is sterk aanwezig. Maak daar gebruik van!”
Burgers en werkgevers hebben over het algemeen een positief, maar onjuist beeld van de vrijwillige brandweer. Het geven van de juiste informatie én het benadrukken van de urgentie zijn effectief bij het werven van nieuwe vrijwilligers. Hier ligt dus nog een uitdaging voor de posten, de regio’s én de landelijke communicatie. Daarom werden tijdens het congres ook ideeën opgehaald voor een grote landelijke campagne volgend jaar.
Het congres was dan wel de afsluiting van het programma, maar hierbij stopt het niet. Nu de feiten bekend zijn kunnen we daar ook op sturen. Hiervoor moeten we dus wel anders gaan kijken naar vrijwilligheid.
Bekijk hieronder de video’s Ervaringen van vrijwilligers en Anders kijken naar vrijwilligheid:
