Drukbezocht brandweerevent 2022: Van delen word je rijk

Het Brandweerevent bracht als vanouds weer veel mensen op de been. De plenaire zaal van het congrescentrum Hart van Holland in Nijkerk was afgeladen vol. Ook de beurs in de loods – waar van alles te beleven was en de nieuwste snufjes werden getoond van diverse standhouders en een paar veiligheidsregio’s – mocht rekenen op een ruime belangstelling. Hoewel het idee dus al meer dan een eeuw oud is, is de tweedaagse klaarblijkelijk nog altijd relevant. ‘Twee geweldige dagen waarin kennis opdoen, geïnspireerd worden en netwerken centraal staan. Voor en door collega’s uit het veld’ aldus dagvoorzitter Tanja Guyken.

Op woensdag 12 en donderdag 13 oktober het jaarlijkse brandweerevent plaats. Het thema ‘van delen word je rijk’ verwees naar het kennisdelen tijdens het event. De dagen waren rijkelijk gevuld met presentaties over diverse onderwerpen: denk aan cybercrime, energietransitie, het vinden, binden en verbinden van vrijwilligers, de casus vuurwerkregen in Scheveningen, de footprint challenge, de flexkazerne en de visie op beheersing van waterongevallen.

Hou ‘rood’ in te top

Op de eerste dag trapte Tijs van Lieshout, voorzitter van Brandweer Nederland af, samen met Paul Depla in zijn functie als voorzitter van de WVSV en burgemeester van Breda. Dat de top van de veiligheidsregio’s steeds vaker minder ‘rood’ kleurt, was inzet van de discussie: ‘Als we niet uitkijken is het rood in de top van de veiligheidsregio’s over 5 jaar verdwenen’.

Zorgpunt

Het publiek reageerde bijna unaniem ‘Nee!’ op deze stelling, maar volgens Tijs van Lieshout is dit wel een zorgpunt: ‘Op dit moment zien we vaak dat mensen heel hun leven bij de brandweer blijven, soms zelfs alleen binnen de eigen regio. Dit maakt dat je de organisatie heel goed kent, maar ook dat je daarin weinig nieuwe input van buiten meebrengt. Terwijl dat je nou juist interessant maakt voor dit soort functies’.

Zelf verantwoordelijk

Hier kun je zelf de regie in pakken, volgens Paul Depla: ‘Voor brandweermensen met ambitie om in de top te werken, zal ik aanraden om te zorgen dat je ook eens bij andere bedrijven te gaan kijken.’ Tijs voegt hieraan toe: ‘Bestuurders zoeken volgens mij 4 dingen. Een aanvoerder, een crisismanager waar ze op kunnen vertrouwen, iemand die budget intelligent is en bestuurlijk sensitief. Op twee van deze punten moet je zelf excelleren. Een van de punten mag je gewoon goed in zijn, en voor een van de punten zoek je een rechterhand die je hierin helpt.’ Tanja liep als dagvoorzitter even door de zaal om mensen te spreken die met een stap naar buiten inderdaad nu een hogere functie bekleden binnen de brandweer. Ook onder deze collega’s werd een uitstapje naar buiten ervaren als een waardevolle toevoeging aan hun brandweercarrière.

Omslag

‘Brandweermensen moeten zelf ook flexibiliteit aan de dag leggen’, aldus Tijs en Paul. Zij erkenden dat dit wel een hele omslag in denken is, want: ‘We zijn met elkaar goed in kleine veranderingen, maar in grote vraagstukken kan het beter. We moeten inzetten op het functioneren als collectief, ook als commandanten, directeuren en bestuurders. Ruimte creëren voor de knappe koppen uit de regio’s om het voortouw te nemen, we hebben jullie nodig.’

Bewust waarnemen en schoon werken

Er volgden nog twee plenaire presentaties Bart van Leeuwen van VR Amsterdam-Amstelland over bewuster waarnemen (Situational awareness) en over het belang van schoon werken door Gary Baum Deputy Fire Chief Reddick Community (Illinois, VS). Dat laatste ook als boodschap naar de nieuwe rekruten: ‘Ik vond een vuil, vettig pak vroeger stoer, maar ik vind het nu juist oliedom en gevaarlijk.’

Wakker geschud

Sabrina Cohen-Hatton, Chief Fire Officer van de West Sussex Fire and Rescue Service, hield een inspirerend verhaal vanuit haar eigen ervaringen bij de brandweer in de UK en uit haar persoonlijke leven. Als jonge vrouw ging ze bij de brandweer toen er nog maar weinig vrouwen werkzaam waren. Sabrina: ‘Ik herinner mij een moment waarop ik reageerde op een brand, waarvan ik dacht dat het mijn man (ook een brandweerman) gewond was geraakt. Uiteindelijk bleek dit een andere collega te zijn, maar het schudde mij wakker.’

De menselijke kant

Ze besloot zich te in menselijke fouten in brandbestrijding en schreef hierover een boek en nam ons tijdens haar presentatie hierin mee. Een inspirerend levensverhaal met als belangrijke lessen ‘Anders zijn is een superkracht, maar alleen als anderen open staan voor de meerwaarde van diversiteit. Pas als je kijkt naar dingen die je anders en kwetsbaar maken, is er ruimte voor groei.’ en ‘Creëer een omgeving waar tegenspraak mogelijk is.’

Werken onder druk

Vervolgens nam Marc Coenen, brandweerofficier hulpverleningszone Zuid-West Limburg (België), het stokje over. Een heftig incident waarbij twee collega’s kwamen te overlijden en waar één collega zwaargewond raakte inspireerde Marc om zich te verdiepen in de vraag ‘Hoe functioneert het brein onder druk?’. Aan de hand van zijn persoonlijke ervaringen rondom het incident waar hij de leiding had, legt hij aan de deelnemers uit hoe makkelijk het is om denkfouten te maken.

Vervormd

‘Het was een logische inzet, maar hoe kan het dan toch zo dramatisch verlopen? Ik had alles gezien.’ vroeg Marc zich af. ‘Maar in mijn onderzoek kwam ik erachter dat zintuigelijke input voor denken gevormd, vervormd en soms misvormd is. Het probleem is niet dat we nadenken, maar zit in de denkprocessen. De samenhang van de hoeveelheid info en de betrouwbaarheid van de info, en hoe je daar zelf mee omgaat. Je brein creëert altijd een voorspelling. Soms klopt die maar soms is het ook een misplaatste interpretatie van de werkelijkheid. Het is belangrijk om je hier als brandweermens bewust van te zijn.’

Naast de plenaire sprekers waren er ook weer vele workshops, en was er ruimte om op het inspiratieplein kennis te maken met collega’s en sponsoren.

Elektrificatie

Nils Rosmuller (NIPV) vertelt over incidentbestrijding en de huidige energietransitie, die veel elektrificatie met zich meebrengt. De energietransitie bepaalt in hoge mate hoe de openbare ruimte er uit ziet. Denk aan zonnepanelen, energieopslag in woonwijken, windturbines, elektrische steps, elektrisch opladen van e-bikes en steps in huis. Wat doe je als daar brand uitbreekt, wat is je handelingsperspectief? Met trots wees de spreker op een zakboekje die hiervoor praktische handvatten biedt. Na afloop van de presentatie waren de boekjes dan ook in no time uitverkocht. Ze zijn nog te krijgen via NIPV: Zakboek Energietransitie voor incidentbestrijders.

Het sneeuwt vuur

Een aangrijpend verhaal was het zeer persoonlijke relaas van een bevelvoerder die met zijn mannen op Oudjaar 2018 in Scheveningen regelrecht in de vonkenregen (‘het sneeuwde regen’) terecht kwam en vervolgens met zijn manschappen met een defecte TS (de kabels waren gesmolten) er de hele nacht vast zat – een TS die hen probeerde te bereiken raakte ook onklaar door de hitte – en wat er volgde was regelrechte chaos die uren aanhield.

Alles!

Zonder verzorging, eten of drinken en onderwijl de diverse brandjes rondom de wagen probeerde te blussen. Toen de meldkamer aan hem vroeg, wat er brandde, zei hij: ‘Alles’. Een gebeurtenis die hem, als nuchter inwoner van Den Haag en al 28 jaar bij de brandweer, nog niet loslaat. Want deze gebeurtenis werd natuurlijk meteen ook politiek. Ik zorgde voor mijn manschappen, maar wie eigenlijk voor mij toen ik van de ene vuurlinie al snel in een andere terecht kwam: de verontruste families, maar meer nog: de media en de onderzoeksraad?