Sinds 1 april 1967 bestaat er binnen Brandweer Nederland een onderscheiding voor langdurige brandweerdienst. Deze is destijds ingesteld door de Koninklijke Nederlandse Brandweer Vereniging en de Nederlandse Vereniging van Brandweercommandanten. Daarnaast komen vrijwillig dienende brandweermedewerkers na minimaal 10 jaar in aanmerking voor de Vrijwilligersmedaille Openbare Orde en Veiligheid én konden zij tot 2020 na minimaal 20 dienstjaren worden benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau.
Per 1 januari 2020 is laatstgenoemde (automatische) benoemingsgrond vervallen. Mede naar aanleiding hiervan is bij de voorloper van de Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) – de Raad van Brandweercommandanten – en de veiligheidsregio’s de wens ontstaan om de onderscheidingen aan brandweermedewerkers vanwege trouwe en langdurige dienst en voor bijzondere verdiensten om te zetten in formele staatsonderscheidingen. En dat is nieuw.
‘Samengevat betekent het dat Brandweer Nederland nu brandweeronderscheidingen kent die zijn ingesteld door de Nederlandse Staat en onderscheidingen en waarderingsmiddelen van de branche zelf’
‘Dit proces is een paar jaar geleden met het Ministerie van Justitie en Veiligheid gestart en dat heeft geleid tot twee koninklijke besluiten die per 28 oktober 2021 zijn ingesteld’, stelt portefeuillehouder Stephan Wevers, die zich hier al jaren samen met het ministerie hard voor heeft gemaakt. Een enorme klus. Publicatie in de Staatscourant heeft inmiddels plaatsgevonden. Deze formalisering betekent dat de Kanselier der Nederlandse Orden de onderscheidingen opneemt in het besluit draagvolgorde onderscheidingen.
‘Het Ministerie is verheugd dat de brandweeronderscheidingen hiermee hun plek hebben gekregen in het decoratiestelsel die ze verdienen’, zegt Paul Gelton, directeur Veiligheidsregio’s van het ministerie. ‘Met deze instelling krijgen de onderscheidingen van de brandweer een vergelijkbare positie als de onderscheidingen van politie en Defensie.’
Vergelijkbare onderscheidingen worden bij de politie en Defensie uitgegeven voor personeel met een politie- en defensietaak. Ook deze onderscheidingen zijn ingesteld bij koninklijk besluit. Hiermee sluit de brandweer aan bij de lijn die bij de andere hulpverlenersorganisaties al gangbaar is. ‘Het instellen van deze twee staatsonderscheidingen betekent niet dat voor bijzondere brandweerverdiensten geen aanvragen meer gedaan kunnen worden voor bijvoorbeeld de ridderorden’, licht Stephan Wevers toe. ‘Uitgangspunt is dat een kandidaat de meest passende en hoogste onderscheiding wordt toegekend en dat dus eerst deze mogelijkheden bekeken moeten worden.’
Wevers: ‘Samengevat betekent het dat Brandweer Nederland nu brandweeronderscheidingen kent die zijn ingesteld door de Nederlandse Staat en onderscheidingen en waarderingsmiddelen van de branche zelf’
In het document Onderscheidingen voor de brandweer zijn de bepalingen uit de besluiten verwerkt. Het geeft inzicht in welke onderscheidingen en waarderingsmiddelen beschikbaar zijn en voor welke gelegenheden, prestaties of taken dit geldt. Ook wordt aangegeven hoe het proces van aanvragen verloopt en welke draagvoorschriften er zijn.
Zie ook: Onderscheidingen en waarderingsmiddelen voor de brandweer
Er is een adviescommissie Waardering en Erkenning Brandweer (WEB). Zij adviseren Brandweer Nederland over het toekennen van onderscheidingen. Deze commissie bestaat uit de volgende personen:
