Op een donderdag in januari wordt omstreeks 10:00 uur een lekkage gemeld van een LNG-tank bij een tankstation aan de Tweedweg in de Botlek in Rotterdam. Jaap ter Haar heeft die ochtend piket en wordt als Officier van Dienst ter plaatse gestuurd.
‘Rond 10:00 ging de pager voor een lekkage bij een LNG-opslagtank’, vertelt Ter Haar. ‘Het ging om een onbemand tankstation in de Botlek, ingeklemd tussen industrie, een drukke spoorweg en de A15. Voor mij was een dergelijke melding helemaal nieuw: ik heb, ondanks dat ik in de haven het nodige heb meegemaakt, nog geen vergelijkbaar incident in mijn rugzak zitten.’
Bij aankomst was de karakteristieke witte LNG-wolk duidelijk waarneembaar, afkomstig uit een aflaat in een leiding. ‘Je gaat op dat moment op zoek naar informatie,’ aldus Ter Haar. Bij het tankstation was een soort controleruimte aanwezig, waar een grote hoeveelheid informatie te vinden was. Ter Haar vond het op dat moment lastig zoeken naar wat voor hem op dat moment de juiste informatie was en welke noodnummers hij kon bellen. Hij kreeg ondersteuning van een collega. Deze had enkele maanden geleden een vergelijkbaar incident meegemaakt en was daarom ter plaatse gekomen om zijn hulp aan te bieden.
Het bedrijf had de lekkage zelf ook geconstateerd vanuit een centrale bedieningsruimte elders in het land. Daarom was een monteur op pad gestuurd. ‘Als brandweer omarm je die monteur zodra hij er is. Hij heeft immers deskundigheid over de installatie. Om de lekkage te verhelpen is zijn kennis en kunde essentieel.
Vanaf dat punt ben je op twee sporen bezig. Het eerste spoor is het proberen de lekkage, met hulp van de monteur, zo snel mogelijk te dichten. Het tweede spoor is het veilige gebied in kaart brengen met metingen. Je zit namelijk met de overweging of je bijvoorbeeld de A15 of spoorverbinding moet afsluiten, omdat bij het veranderen van de windrichting de gaswolk over de A15 trekt.’ De impact van een dergelijke afsluiting op de haven zou immers enorm zijn. Uiteindelijk is besloten dat het veilig genoeg was om de A15 en de spoorverbinding open te houden en alleen een zijvertakking van het spoornet, vlak langs het tankstation, tijdelijk buiten gebruik te stellen. ‘Deze keuze hoef je gelukkig niet alleen te maken: daarbij krijg je goede ondersteuning van de AGS en je multi-partners.’
De monteur constateerde uiteindelijk dat – door een combinatie van factoren – de lekkage niet te stoppen was. De enige optie was het aan laten rukken van tankwagens en de inhoud van de LNG-tank overhevelen in deze tankwagens. Deze zijn echter niet op afroep beschikbaar, dus de eerste tankwagen was pas om 13:15 uur ter plaatse, zo’n drie uur na aanvang van het incident. Zodra het overhevelen was gestart, droeg de brandweer het incident over aan het bedrijf. ’s Avonds is Ter Haar nog een keer gaan controleren hoe die overdracht verliep. Uiteindelijk is om 19:00 de laatste tankwagen bij het tankstation vertrokken.
Ter Haar is tevreden over de manier waarop de samenwerking met alle partners liep. In een complexe omgeving met vlakbij twee belangrijke verkeersaders van het havengebied is het goed om gezamenlijk, inclusief de monteur, een plan te maken over de manier om controle over en daarmee grip op het incident te houden. ‘Dat geeft ook rust in het incident. Zo lang de metingen gunstig bleven, konden we daarom een pas op de plaats houden’, aldus Ter Haar, die een volgende keer wel graag sneller de informatievoorziening rondom een dergelijke installatie op orde zou willen hebben. De noodboeken in de controleruimte waren erg uitgebreid, waardoor het lastig was de juiste informatie snel boven tafel te krijgen. ‘Er had meer tempo in het incident gekund door de informatie beter te organiseren via het verantwoordelijke bedrijf of de AGS.’
‘Mijn collega’s die bij wijze van spreken morgen bij een vergelijkbaar incident kunnen komen te staan wil ik meegeven: organiseer vroegtijdig iemand met kennis en ervaring. Je bent vaak niet bekend met dit soort complexe installaties. Dat kan een collega zijn met ervaring van een eerder incident, maar ook de AGS of installatiedeskundige. En ga bij dit soort tankstations op zoek naar een controlekamer: daar zit letterlijk en figuurlijk de sleutel tot de installatie. Letterlijk, want vaak zitten de installaties achter een toegangspoort, en figuurlijk, want in de controlekamer zitten procedures en noodnummers waarmee de benodigde informatie over de installatie kan worden verkregen.’
Jaap ter Haar, Officier van Dienst
Op multifueltankstations (MFT-stations) kunnen incidenten met verschillende brandstoffen voorkomen. Uitgangspunt is daarbij dat wordt gehandeld op een manier die past bij de bij het incident betrokken brandstof of voorziening. Daarvoor staan de repressie de aandachtskaarten LNG-tankstation, H2-tankstation en Brandweeroptreden nabij laadinfrastructuur ter beschikking.
Deze casus komt uit het Infoblad Energietransitie voor incidentbestrijders.
Zie ook het nieuwsbericht Infoblad Energietransitie voor incidentbestrijders
Regelmatig plaatsen we interessante en leerzame casussen.
