Het rapport ‘Welkom bij de vrijwillige brandweer?’ van het NIPV laat zien dat gezondheidsproblemen en de combinatie van het werk als vrijwillige brandweervrouw met een hoofdbaan belangrijke redenen zijn voor vertrek. Net als de balans met privé. Daar biedt individueel maatwerk dus een oplossing. Bij de werving is het van belang dat beeld- en taalgebruik vrouwen aanspreken. Bijvoorbeeld door het in campagnes niet alleen over brandweermannen te hebben, maar te spreken over brandweermensen. Commandant Fred Heerink zet zich binnen Brandweer Nederland in voor ‘Vrijwilligheid’. Hij is blij met het onderzoek. “We weten dat een divers brandweerkorps bewezen efficiënter en veerkrachtiger is. We willen dus meer vrouwen bij de brandweer, omdat we daar béter van worden. Niet alleen omdat het zo hoort. De aanbevelingen in dit rapport, maken het makkelijker voor korpsen om daar echt werk van te maken.”
We weten dat een divers brandweerkorps bewezen efficiënter en veerkrachtiger is. We willen dus meer vrouwen bij de brandweer, omdat we daar béter van worden.
In Nederland heeft ongeveer de helft van de veiligheidsregio’s in hun beleid aandacht voor het thema ‘diversiteit bij de brandweer’ en/of ‘vrouwen bij de brandweer’. Hoewel de meeste veiligheidsregio’s een meer divers personeelsbestand willen, verschillen de meningen over nut en noodzaak van specifiek werven van bepaalde doelgroepen zoals vrouwen. Ongeveer de helft van de veiligheidsregio’s geeft aan dat op alle posten aparte voorzieningen zijn voor vrouwen, zoals kleedruimtes, douches en een wc. “Vrouwen zijn geen zeikerds. Ze vragen iets misschien één of hooguit twee keer. Daarna passen ze zich aan. Maar als er niet eens een toilet voor je is, hoe welkom voel jij je dan?”, zegt Claudia Prins van het Netwerk Brandweervrouwen. Ook zij is blij met het onderzoek, omdat de ondervraagde brandweervrouwen zich vrij voelden om in anonimiteit te spreken. “Signalen die we kregen, zijn met dit onderzoek bevestigd. Dat helpt om een goede focus aan te brengen in wat er moet veranderen en hopelijk te komen tot doelgericht beleid”.
Sinds 2009 is het percentage van 6% brandweervrouwen in Nederland onveranderd. Dit is minder dan in Frankrijk en Duitsland, maar meer dan in België. Ook in vergelijking met organisaties als Defensie en politie blijft het percentage bij de brandweer achter. Brandweervrouwen vinden – vaker dan brandweermannen – dat de balans tussen mannen en vrouwen op hun post goed is. De verhouding 20 % vrouwen, 80 % mannen wordt als het meest ideaal gezien.
Uit het rapport blijkt dat om die verhouding te bereiken, een belangrijke rol is weggelegd voor de postcommandant. Die is in hoge mate bepalend voor de onderlinge sfeer en draagt bij aan het ontwikkelen van bewustzijn en draagvlak bij ploegleden voor de aanwezigheid van vrouwen bij de brandweer. Daar ligt volgens commandant Fred Heerink een kans: “Als we de postcommandant goed faciliteren en ondersteunen om het gesprek te voeren over de (on-) uitgesproken opvattingen over vrouwen in het team, draagt dat bij aan de sociale veiligheid van álle brandweermensen op de post. En kan hij beter inspelen op de individuele wensen van zijn mensen, waardoor die ideale verdeling van brandweermensen in de toekomst haalbaar wordt.”
Het rapport is onderdeel van een reeks onderzoeken naar vrijwilligheid bij de brandweer. De verbindende analyse van deze onderzoeken door het NIPV wordt gepresenteerd op het congres ‘Aandacht voor vrijwilligheid bij de brandweer’ op 29 november a.s. in Wageningen.
